Bu Yazıyı Paylaş :
İçindekiler
Nors (İskandinav) Tanrıları ve Kahramanları: Viking Mitolojisi
Büyük Nors (İskandinav) mitleri büyük temaları işlerler: Evrenin yaradılışı, tanrıların savaşları ve aşkları, dünyanın sonu gibi. Cücelerden devlere kadar birtakım mitolojik varlıkların yaşadığı bizim dünyamıza paralel başka dünyaların da olduğunu ve buralara Midgard dendiğini tasavvur ederler. Tanrıların kültürleri kavgacı ve heybetlidir. Gerçek ve mitolojik dünyalar, ölmüş kahramanların ruhlarının eşsiz ödüllerini aldıkları baş tanrı Odin’in büyük salonu Valhalla’da bir araya gelirler. Nors tanrılarının hikâyeleri esas olarak kulaktan kulağa anlatılarak nakledilmişlerdir.
Bazı efsaneler 8. yüzyılda manastırlardaki rahipler tarafından yazıya dökülmüş olsalar da çoğu ilk kez 13. yüzyılda kayıt altına alınmışlardır. O zamana kadar Nors gezginler İzlanda’yı bile sömürgeleştirmişdir. Nors halkının geleneklerini ve mitolojik destanlarını yazıya geçiren de İzlandalı yazarlar olmuştur. Bu yazıların en muhteşemlerinden birisi ile Nors mitleri hakkında tüm bulabildiklerini yazıya geçiren Snorri Sturluson tarafından yazılan Prose Edda ve varolanlara daha çok hikâye ekleyen ve yazarı bilinmeyen Poetic Edda’dır. İzlandalı diğer yazarlar da tanınmış İskandinav ailelerinin hikâyelerini anlatan, mitoloji ve tarihin birer karışımı olan düzyazı şeklinde destanlar yazmışlardır.
İskandinav Mitolojisi Tanrıları Soyağacı
İskandinav Tanrıları Soyağacı
Bunun aile ağacı çıkarmak için biraz tuhaf olduğunun farkındayım. Ama bana göre bu zaten tuhaf bir aile. Ve ayrıca oldukça istikrarsız bir aile. Bu ilişkilerin çoğu belirli belirsiz bir şekilde anlatılmışlar, ve bazı durumlarda kaynaklar doğrudan birbirleriyle çakışıyorlar. En öncelikli ve kapsamlı olan kaynak ”İskandinav Mitolojisi — Snorri Sturluson” tarafından yazılmış ve en yakın olanı da o. Çünkü kısmen doğru ama hiç alıntı yapılmamış, bir kısmı uydurulmuş ve hangisi hangisi emin olamıyoruz. Ama elimdeki tek çare ya Snorri’den yazmak ya da açıklamaların yarısını boş bırakmak olduğundan Snorri’den yazmaya karar verdim. (Bu kısım yabancı kaynaktan çevrildiği için bu şekildedir. Makelenin sonunda kaynakça mevcuttur.)
Şimdi yukardaki tüm tanrıların bireysel açıklamalarına geçelim.
Hayır, bekleyin, önce bazı sınıflandırmalar (ya da ortaçağ İskandinavlarının sahip olduğu sınıflandırmaya yakın olan şeyler) var.
Aesir: Tanrılar.
Vanir: Bu da tanrılar, ama farklı bir kabileden.
Jotnar: (tekil jotünn): genellikle “devler” olarak tabir edilir, ama muhtemelen “yok ediciler” kelimesine çok daha yakın. Eğer Aesir düzen ve medeniyeti temsil ediyorsa, Jotnar ilkel kaos ve yıkımı temsil ediyordur.
Şimdi yukardaki tanrıların bireysel açıklamalarına geçebiliriz.
İskandinav mitolojisine göre, her şeyden önce gelen ilkel kaosun içinde şekil alan ilk varlıktı. Şey, o ve bir inek aslında (Auðumbla’ya bakın). Görünüşe göre herkes onun soyundan geliyor ve hepimiz birinin soyundan geldiğinden emin olabiliriz. Hristiyanlık öncesi Avrupa toplumları, tanrılarını sınıflandırmaya/rasyonelleştirmeye çok düşkün değillerdi. Bir noktada, Odin ve erkek kardeşleri Ymir’i öldürüp cesedinden evreni oluşturmuşlardır.
Fárbauti
Hakkında aslında hiçbir şey bilmediğimiz pek çok tanrıdan ilki. Bu durumda, adının “tehlikeli vurucu” gibi bir şey olduğunu, Laufey ile evlendiğini ve birlikte Loki’yi yaptıklarını biliyoruz. Sadece buna dayanarak iğrenç biri olduğunu tahmin edebiliyorum.
Laufey hakkında daha az şey bulabildim. Sadece oğlu Loki ile olan bağlantısından bahsedilmiş ve bu bile tam olarak açık sayılmaz. Gerçekten, bir noktada Loki, “Farbauti ve Laufey ya da Nal’ın oğlu” olarak geçiyor.
Aegir ve Ran
Aegir ve Ran dokuz kızıyla okyanusun derinlerinde yaşayan deniz canavarıydılar. Aegir dost canlısı, eli açık denizlerden sorumluyken, Ran denizcileri boğan denizlerden sorumluydu. Bazen diğer tanrılar için partiler düzenlerlerdi.
Himingleva, Dufa, Blodughadda, Hefring, Udr, Hronn, Bylgja, Drofn ve Kolga
Dalgaların ya da okyanusun belirli görünüşlerinin her çeşit ruhları bunlar. Parlak, şeffaf vb. Düşünüyorum da, bu belki kuzey kabilelerinin ne kadar ızalta olduğunu anlatan vikinglerin deniz yolculuğunun tanrı versiyonudur. Gerçi bana bunun ırkçı bir mitoloji olduğundan da bahsedilmişti, ama kim bilir?
