İçindekiler
14 Nisan 2022’de Elon Musk, Twitter’ı satın almak için 44 milyarlık bir teklifte bulunarak gündeme gelmişti. 27 Ekim itibariyle Musk, Twitter’ı satın aldı. Bunu takip eden 2-3 haftada ise tam anlamıyla bir kaos ve kargaşa içine girildi. İlk etapta öne çıkan olay, verifikasyon ve 8 dolara satın alınabilecek ‘blue check mark’, yani mavi tik oldu. Diğer yandan satın almayı takip eden Twitter’ın işgücünün neredeyse %50’sinin işten çıkarılması paniğe yol açtı. Twitter’ın sözleşmeli personelinin çoğunun gitmesi ve en az 1.200 çalışanın ayrılması ile Twitter kullanıcıları web sitesinin çökeceği ve kapatılacağını düşünerek telaşa girdi. Hatta ‘#RIPTwitter’ gibi hashtag’ler yayılmaya başladı. Kısaca özetlediğimiz bu sosyal medya kaosu, çok sayıda hukuki soru ve soruna yol açtı.
Kısaca ifade etmek gerekirse tüm bu olanlar, Twitter’ın hem çalışanlarına karşı hem kullanıcılarına karşı etik ve hukuki sorunlar ve sorumluluklar bakımından sorgulanmasını beraberinde getirdi. Sosyal medya kaosu olarak adlandırdığımız bu endişe verici durumun yakın gelecekte nelere yol açacağı merakla bekleniyor. Ancak şu an için özellikle çok fazla sayıda çalışanın işten çıkarılması/ayrılması sebebiyle telif hakkı ihlali – içerik kaldırma sistemi oldukça yavaşladı. Bu durumu içerik değişiminde görebiliriz. Örneğin şu an, satın almadan evvelki dönemde pek rastlanmayan bir şekilde; saatlerce erişilebilir kalan, kısımlara bölünmüş sinema filmleri tweet olarak yayınlanmaya başlamış durumda. Twitter’ın, telif ihlallerine yönelik endişe verici kontrol kaybı kendisini sermaye piyasası ve kripto varlıklar ekosisteminde de gösteriyor. Zira borsalar, parayla alınmış “mavi tık”lı hesapların manipülasyon riskini geçen hafta acı bir şekilde test etti. Aynı şekilde FTX – Binance süreci tamamen Twitter tabanlı bir tavşana kaç tazıya tut oyununa dönüştü.
Bu yazıda, öne çıkan olayları hem hukuki bir bakış açısıyla hem de kripto varlıklar açısından Twitter’ın gündeme gelebilecek sorumluluklarını değerlendireceğiz.
Ödemeli Verifikasyonun Yarattığı Sorunlar
Twitter, gelirinin ağırlıklı kısmını reklam hizmetlerinden elde ediyor. Musk ise web sitesine bir tür abonelik hizmeti olan, kullanıcılara 8 dolar karşılığında mavi verifikasyon/doğrulama tık’ı satmayı önerdi. Doğrulanmış kullanıcılar kişisel veya resmi profillerin olduğu web sitelerinde görülebilir. Doğrulanmış profiller genellikle ünlü iş insanlarının, sanatçıların, siyasi kişiliklerin, markaların resmi hesapları.
Bu doğrulama sistemi aslında sahte hesapların tespit edilmesi ve dezenformasyonun önüne geçilmesi için, mükemmel olmasa da oldukça pratik bir sistem. Nitekim, yeni uygulama ile ortaya çıkan sorunlar bu noktada baş verdi. Mavi renkli doğrulama görseli için 8 dolar ödeme yapan kullanıcılar, profillerini istedikleri isim ve fotoğraf altında düzenleyebildi. Bunun üzerine ünlü siyasi figürler ve sanatçıların adıyla verifikasyonlu, yani sanki gerçekten gösterilen kişiymiş gibi hesaplar ortaya çıktı.
Bu aboneli, verifikasyonlu hesapların kurbanlarından biri ilaç şirketi olan Eli Lilly and Company oldu. Sahte ama verifikasyonlu hesap oluşturularak bir tweet atıldı. ‘İnsülinin artık ücretsiz olduğunu duyurmaktan heyecan duyuyoruz’. Daha sonra bu hesap kapatılsa da olan oldu. Tweet, kaldırılmadan önce 1.500’den fazla retweet ve 10.000’den fazla beğeni aldı. İlaç şirketinin hisseleri 368 milyar dolardan 346 milyar dolara düştü. Dönemin ekonomi raporlarına göre milyarlarca dolarlık piyasa değeri bir anda silindi. Şirket, son birkaç aydır yükseliş eğilimindeyken ilk fiyat raporlamasına geri dönmek için halen mücadele ediyor. Bunu takip eden ABD’de insülin fiyatlarının yüksekliği ile ilgili tartışmalar çıktıkça Eli Lilly, gerçek hesabından, özür dileyen bir açıklama yapma gereği duydu.
Marka Açısından Sorunlar
Amerikalı beyzbol koçu Tony La Russa’nın 2009 yılında Twitter’da kendi adına sahte bir sayfa açılması sebebiyle web sitesine dava açmıştı. La Russa, Sahte hesabın önemli ölçüde duygusal sıkıntı ve itibar zedelenmesine yol açtığını öne sürmüştü. Bunun üzerine mavi tik onay uygulaması ortaya çıkmıştı. Mavi tik, normalde bir hesabın gerçek olduğunu doğrulamakta ve teyit etmekte. Tabii ki bu verifikasyon durumu marka hukuku bakımından da sorun yaratmakta. Sağlıklı işlemeyen bir doğrulama ve kategorize etme uygulaması markaların arasında itibar zedeleyen, güve sarsan sonuçlara yol açabiliyor. Uzmanlara göre özellikle taklit hesaplar, marka bazlı dolandırıcılık ve işletmeler için kimlik avı dolandırıcılığında artış ihtimalini yükselten faktörler. Bu durumda kötü etkilenmeye en çok meyilli olanlar küçükler ve yaşlılar.
Eli Lilly olayında görüldüğü gibi sahte hesaplardan atılan tweet’lerin piyasa üzerinde oldukça büyük etkileri olabiliyor. Bunun kripto varlık şirketlerine de aynı şekilde etki yaratabileceğini söylemek yanlış olmayacaktır. Bir yanlış tweet’in atılması ile milyonların, hatta milyarların bir anda, geri dönüşü olmayan bir şekilde kaybedilmesi mümkün olabilir. Nitekim FTX – Binance tazı tavşan oyununda yaşanan kayıplar en az FTX’in müşteri fonlarını yetkisiz teminat işlemlerine konu etmesi kadar zarara yol açar nitelikte.
Verifikasyon, Botlar ve Bunların Kripto Varlıklara Yansıması
Musk, yaptığı açıklamalarda Twitter’ın ciddi bir ‘bot’ problemi olduğunu defalarca vurguladı. Bu açıklamalarına rağmen kendi profili üzerinden, Twitter kullanıcılarına Doland Trump’a ait Twitter hesabına yapılan erişimin engelinin kaldırılıp kaldırılmaması ile ilgili bir anket yayınlamakta bir gariplik görmedi. Verilere göre ankette yüksek sayıda oy kullanıldı. Sonunda Trump’ın hesabı tekrar açıldı. Ankete olan yüksek katılım ise gurur vurgusuna konu oldu. Sanal anketler fikir almak için kullanışlı olabilir ancak pek güvenilir değiller. Peki bu durum Twitter gibi bir sosyal medya platformunda neden önem taşıyor? Bazı kuruluşlar tarafından yapılan araştırmalara göre Twitter’da bulunan bot sayısı oldukça yüksek olup, kimi araştırmalara göre bot oranı %20’ye kadar çıkıyor.[1] Dolayısıyla botlar özellikle bir bakış açısını, yanlış haber ve bilgileri yaymak konusunda oldukça kullanışlıdır. Bu anlamda bunun ne kadar belirgin bir sorun olduğunu bilerek Twitter anketlerine güvenilmemelidir. Öte yandan ise bunun kripto varlıklar açısından yarattığı tehlikeli bir durum var. Twitter’da kripto piyasası ile ilgilenenler tarafından anketler sık kullanılıyor ve genelin görüşlerini almanın bir yolu olarak görülüyor. Bu da anket sonuçlarının yatırım eğilimlerini belirlemesine etki ediyor. Twitter’ın kripto varlıkların reklamları ve anket yönlendirmeleri bakımından piyasaya hakim bir konumda olduğunu söylemek hatalı olmayacaktır. Bunun da birçok yasal sonucu söz konusu.
Musk çerçeveye girmeden önce de var olan bot sorununu şu anda uygulanan politikalar henüz pek çözebilmiş değil. Nitekim güncel satış politikasına göre bir anda binlerce mavi tikli hesap ortaya çıkabilir. Kripto ile ilgilenen toplulukların Twitter’da buluşabilmesinin önüne botlar tarafından sürekli mesaj almak, konuşmaları spam’lamak, yanlış bilgi yaymak gibi faaliyetler gerçekleşiyor. Bu hem yanlış bilgilerin yayılmasına hem de spam yapıldığı için doğru bilgilere erişmenin zorlaşmasına yol açıyor. İlk bakışta fark edilmese de bu durum özellikle deneyimsiz veya tecrübesiz kripto varlık kullanıcıları için oldukça tehlikeli hale gelebilir.
Bunlara ek olarak Twitter, kullanıcıların belirli platformlardan NFT pazar yeri listelerini görüntülemelerine izin verecek ve koleksiyon ürünleri alıp satmalarını sağlayacak bir düğme içereceğini vadediyor. Halen test aşamasında olan entegrasyon şu anda dört belirli ortağın pazar yerleriyle çalışıyor:
Solana merkezli pazar yeri Magic Eden,
çok platformlu NFT pazar yeri protokolü Rarible,
Flow blok zinciri yaratıcısı Dapper Labs ve
spor merkezli platform Jump.trade.
Toplu olarak, bu pazar yerleri Ethereum, Solana, Flow, Polygon, Tezos ve Immutable X dahil olmak üzere çeşitli blok zinciri ağlarını kapsıyor.[2]
Açıklamaya göre bu özellik blok zincirinden bağımsız, yani bağlantılar ortak bir pazaryerinden olduğu sürece tüm ağlar desteklenmekte. Olumlu gözüken bu özellik, bu konular ile ilgilenecek özel bir birimin mevcut olması halinde fonksiyon sağlayabilir. Ne var ki güncel durumda, Twitter’in sağlam bir kadroya sahip olmadığını düşünenlerin çoğunlukta. O sebeple bu aşamada bu girişimleri başlatmak henüz erken olabilir.
Son Durum Nedir?
Mavi tikli verifikasyon uygulaması son olaylardan sonra durdurulmuştu. Musk’ın 22 Kasım’da yaptığı açıklamaya göre taklit edilmelere karşı nasıl önlemlerin alınacağı çözülene dek şimdilik mavi tik yeniden uygulanmayacak.
Bununla birlikte dikkat çeken bir durum web sitesinin son iki haftadır uyguladığı politikaların reklam şirketlerini oldukça kötü etkilemesi oldu. Kripto şirketleri için örneğin token promosyonları açısından dikkat çekici bir durum. Musk, sert bir ifade özgürlüğü politikası uyguladığından Twitter üzerinde şiddete eğilimli, ırkçı ve cinsiyetçi tweet’ler daha çok yaygınlaşmaya başladı. Artık bunları monitör eden bir tecrübeli bir takım yok. İllegal içerik hızlı bir şekilde kaldırılamıyor. Kullanıcıların timeline’ları hatalı, yanıltıcı, manipülatif tweet’lerin işgaline açık. Twitter’ın elde ettiği gelirin büyük bir kısmının reklamdan. Ancak özetlediğimiz durum reklam gelirlerinin dramatik bir şekilde düşmesine yol açabilir. Bu Twitter için felaket demek. Tabi böyle bir sosyal medya platformunun çökmesi veya kullanıcı – penetrasyon kaybı yaşaması aynı zamanda şirketler, işletmeler, yeni teknolojiler, yatırımcılar için en kötü senaryo. Umarız Twitter mavi tık tecrübesinde olduğu gibi ölçmeden biçmez. Aksi halde FTX – Binance kaosunda olduğu gibi 2 günde 10-15 milyar dolarlık sansasyonel kayıplar tekrar edebilir.
[1] How Many Bots Are on Twitter and Does It Matter?, MAXWELL TIMOTHY, 03/08/2022. https://www.makeuseof.com/how-many-bots-on-twitter/ [2] Twitter Will Allow Users to Buy and Sell NFTs Through Tweets, Andrew Hayward, 17/10/2022, https://decrypt.co/113007/twitter-buy-sell-nfts-tweets-magic-eden-dapper-rarible
Av. Mete Tevetoğlu ve Stj. Av. Sabrin Albayrak’ın kaleminden…
Son dakika gelişmelerden anında haberdar olmak için bizi Twitter’da, Facebook‘ta ve Instagram‘da takip edin ve Telegram ve YouTube kanalımıza katılın!
Risk Açıklaması: Coinyorumcap.com’da yer alan yazılar ve makaleler yatırım tavsiyesi niteliğinde değildir. Bitcoin ve kripto para birimleri yüksek risk içeren varlıklar olup, bu para birimlerine yatırım yapmadan önce gereken özeni göstermeli ve kendi araştırmalarınızı yapmalısınız. Bitcoin ve kripto para birimlerine yatırım yaparak paranızın bir kısmını veya tamamını kaybedebilirsiniz. Transferlerinizin ve işlemlerinizin kendi sorumluluğunuzda olduğunu ve meydana gelebilecek kayıpların sizin sorumluluğunuzda olduğunu unutmayın. Coinyorumcap.com herhangi bir kripto para biriminin veya dijital varlığın satın alınmasını veya satılmasını önermez veya Coinyorumcap.com bir yatırım danışmanı değildir. Bu nedenle Coinyorumcap.com ve sitede yer alan makalelerin yazarları yatırım kararlarınızdan sorumlu tutulamaz. Okuyucular, bu yazıdaki şirket, varlık veya hizmetler ile ilgili herhangi bir işlem yapmadan önce kendi araştırmalarını yapmalıdır.
Sorumluluk Reddi Beyanı: Coinyorumcap.com’da yer alan reklamlar üçüncü parti reklam kanalları aracılığıyla gerçekleştirilmektedir. Ayrıca Coinyorumcap.com sponsorlu makalelere ve basın bültenlerine de sitesinde yer vermektedir. Bu nedenle Coinyorumcap.com’dan yönlendirilen reklam linkleri Coinyorumcap.com onayından tamamen bağımsız olarak sitede yer alır ve reklam linkleri ile yönlendirilen ziyaretler ve açılır pencereler kullanıcı sorumluluğundadır. Coinyorumcap.com’da yer alan reklamlar ve sponsorlu makalelerdeki linklerle yönlendirilen sayfalar hiçbir surette Coinyorumcap.com’u bağlamaz.
Uyarı: Coinyorumcap.com’a ait haber içeriklerinden kaynak gösterilip, link verilerek alıntı yapılması Coinyorumcap.com’un iznine tabiidir. Sitedeki hiçbir içerik izinsiz olarak kopyalanamaz, çoğaltılamaz veya herhangi bir platformda yayımlanamaz. Coinyorumcap.com’a ait kod, tasarım, yazı, grafik ve diğer tüm içerikleri fikri mülkiyet hukuku ve ilgili mevzuatlara aykırı biçimde kullananlar hakkında yasal işlem başlatılacaktır.
